تصفیه خانه فاضلاب چیست؟
فاضلاب تولیدی در مناطق شهری و صنعتی توسط شبکه جمع آوری فاضلاب، جمع آوری و به تصفیه خانه فاضلاب منتقل می شود. در تصفیه خانه فاضلاب عملیات فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی بر روی فاضلاب ورودی انجام و فاضلاب تصفیه شده و عاری از مواد آلاینده مخرب محیط زیست از تصفیه خانه خارج می شود. با توجه به نوع فاضلاب مراحل تصفیه متفاوت و شامل مراحل متعددی است.
با توجه به روند افزایش جمعیت در شهرهای بزرگ که باعث افزایش میزان فاضلاب شهری می شود، جمع آوری و تصفیه فاضلاب امری ضروری است. در این جا سعی شده بصورت اجمالی در مورد فاضلاب و تصفیه و برگشت آن به سیستم آبرسانی نگاهی گذرا داشته باشیم .
هدف از تصفیه فاضلاب
در تصفیه خانه فاضلاب هدف های زیر مد نظر می باشد:
- تامین شرایط بهداشتی برای زندگی
- پاک نگهداری محیط زیست
- بازیابی فاضلاب
- تولید کود طبیعی
- تولید انرژی
مراحل ساخت تصفیه خانه
اولین قدم در ساخت تصفیه خانه آگاهی و اطلاع از نوع فاضلاب و میزان حجم آن است. باتوجه به قوانین جدید، جهت دریافت هر گونه مجوز فعالیت در واحد های صنعتی و مجتمع های مسکونی، باید نسبت به تصفیه فاضلاب تولیدی اقدام شود. بنابراین ساخت و احداث تصفیه خانه فاضلاب از جمله اقدامات ضروری است که با توجه به نوع فاضلاب، طراحی و مراحل ساخت تصفیه خانه فاضلاب متفاوت است.
فاضلابی که به تصفیه خانه شهری منتقل می شود مجموع فاضلابی است که از سه منبع مختلف تولید می شود که این سه منبع عبارتند از:
الف) فاضلاب خانگی
ب) نشت آب
ج) پساب صنعتی
مراحل تصفیه فاضلاب به صورت کلی شامل تصفیه مقدماتی، تصفیه بیولوژیکی و تصفیه شیمیایی است که هریک دارای مراحل و روش های متعددی هستند. در تصفیه خانه فاضلاب تمامی این مراحل به صورت کامل بر روی فاضلاب انجام می شود.
مراحل تصفیه فاضلاب
تصفیه فیزیکی (اولیه) :
تصفیه اولیه فاضلاب شامل واحدهای آشغالگیر، دانه گیر، متعادل ساز و ته نشینی اولیه است. در تصفیه فیزیکی جامدات معلق به میزان 65% ، BOD به میزان 35 % ، کلیفرم60% ، نیتروژن 5-10% و فسفر به میزان 5 % حذف می شود.
تصفیه بیولوژیکی (ثانویه):
تصفیه فاضلاب بیولوژیکی شامل هوادهی، ته نشینی ثانویه و گندزدایی است. در این مرحله از تصفیه جامدات معلق به میزان 95% ، BOD به میزان 95-85 % ، کلیفرم95-99 % ، نیتروژن 30-50% و فسفر به میزان 30-40 % حذف می شود.
تصفیه پیشرفته:
تصفیه فاضلاب پیشرفته شامل حذف ازت، فسفر و جامدات سنگین می باشد. در این مرحله از تصفیه جامدات معلق به میزان 99.9-99% ، BOD به میزان 100 % ، کلیفرم100-99.9 % ، نیتروژن 95-80% و فسفر به میزان 50 % و فلزات سنگین به میزان 90% حذف و جداسازی می شود.
قسمت های مختلف تصفیه خانه فاضلاب
آشغالگیر:
آشغالگیر وسیله یا دستگاهی است که مواد درشت و آشغال موجود در فاضلاب که منشا آلی یا معدنی دارد را جدا می کند. ذرات درشت در فاضلاب چنانچه به شکل مناسبی حذف نشود به تجهیزات تصفیه خانه علی الخصوص الکتروپمپ ها خسارت وارد کرده که باعث تداخل در روند تصفیه خانه فاضلاب می شود.
آشغال گیرها در انواع ریز و درشت ساخته شده که آشغال گیرهای درشت اصولا به صورت میله ای هستند. از لحاظ کاربرد و شرایط راهبری آشغال ها را می توان به دو نوع دستی و مکانیکی تقسیم بندی کرد که از آشغال گیرهای دستی برای تصفیه خانه های کوچک استفاده می شود. برای تصفیه خانه های بزرگ به علت بالا بودن حجم آشغال و مشکلات نیروی انسانی و احتمال آلودگی محیط از آشغال گیرهای مکانیکی استفاده می شود.
دانه گیری فاضلاب:
فاضلاب معمولا شامل مواد جامد معدنی مانند شن و ماسه، شیشه، شن ریزه و قطعات فلزی است که همه این مواد در سیستم های تصفیه فاضلاب به عنوان دانه شناخته می شود. وجود مواد دانه ای در فاضلاب سبب آسیب به پمپ ها و تجهیزات تصفیه خانه شده بنابراین جداسازی این مواد دانه ای ضروری است .
دانه گیری فاضلاب از عملیات فیزیکی و از مراحل مقدماتی تصفیه فاضلاب است که مواد دانه ای، شن و ماسه را در ابتدای تصفیه خانه از فاضلاب جدا می کند.
واحد متعادل ساز :
این واحد به منظور ایجاد تعادل و یکنواختی در کمیت و کیفیت فاضلاب ورودی به تصفیه خانه در نظر گرفته شده چون حجم و میزان آلودگی فاضلاب ورودی به تصفیه خانه در زمان های مختلف یکسان نیست. وجود حوض متعادل ساز باعث کاهش شوک حال از افزایش بار آلودگی یا هیدرولیکی به سیستم می شود. وجود شوک هیدرولیکی سبب از بین رفتن لجن و به دنبال آن، کاهش مقدار لجن مورد نیاز و کاهش راندمان تصفیه خانه می شود.
ایستگاه پمپاژ:
از این واحد جهت هدایت فاضلاب به واحد های بعدی تصفیه خانه فاضلاب استفاده می شود. در این واحد به منظور ایجاد فشار و مقدار جریان مورد نیاز فاضلاب توسط الکتروپمپ های مستغرق فاضلابی به واحد هوادهی منتقل می گردد. الکتروپمپ های موجود در این واحد توسط فلوتر کنترل می شود.
هوادهی تصفیه خانه فاضلاب:
هنگامی که فاضلاب وارد استخر هوادهی می شود با لجن فاضلاب مخلوط شده و مخلوطی از لجن، آب و مواد جامد ورودی را تشکیل می دهد. لجن حاوی میکروارگانیسم های زنده مختلف و مفیدی می باشند که به اصطلاح به آنها کارگران تصفیه خانه گفته می شود. این موجودات از فاضلاب ورودی به عنوان غذا برای رشد و تکثیر خود استفاده می کنند. با مصرف محتویات فاضلاب به عنوان غذا توسط میکروارگانیسم ها، فاضلاب تصفیه می شود.
لجن فعال تشکیل یک فلوک را داده که باعث به دام انداختن و حذف ذراتی می شود که توسط میکروارگانیسم ها قابل استفاده نیستند. میکروارگانیسم ها جهت حذف مواد آلی به اکسیژن نیاز دارند که مقدار اکسیژن لازم توسط بلوئر های هوادهی تامین می شود. هوای تولید شده توسط بلوئرها به وسیله دیفیوزرهای هوادهی عمقی در سراسر حوض هوادهی پخش می شود.
واحد ته نشینی:
جهت جدا نمودن مواد فعال از مخلوط هوادهی شده، از واحد ته نشینی استفاده می شود. هدف از ساختمان ته نشینی نهایی، ته نشین نمودن مواد بسیار ریز است که در فاضلاب به صورت معلق وجود دارد. جرم سلولی تولید شده به وسیله تصفیه ثانویه دارای بار آلی قابل توجهی بوده و برای برآورد کردن استانداردهای فاضلاب باید حذف شود.
واحد گندزدایی :
فاضلاب حاوی ارگانیسم های روده ای انسان است که در ارتباط با بیماری های منتقله از آب می باشند، مانند بیماری های ویروسی فلج اطفال و هپاتیت عفونی که در فاضلاب است. یکی از راه های متداول جهت از بین بردن این ارگانیسم ها، گندزدایی مرتب و به موقع پساب خروجی است.
واحد ذخیره و نگهداری لجن:
لجن مازاد واحد هوادهی و دانه های جدا شده از واحد دانه گیری به واحد ذخیره لجن فرستاده می شود. در این واحد لجن های تقریبا تثبیت شده، آبگیری و آب آن که حاوی نیتروژن و فسفر بوده برای تکثیر باکتری ها بسیار مفید است و به طور ثقلی و از طریق لوله تعبیه شده به مخزن هوازی برگشت داده می شود.
انواع روش های تصفیه فاضلاب
به طور کلی تصفیه فاضلاب به روش های ذیل صورت می گیرد .
الف : تصفیه خانه فاضلاب به روش بی هوازی :
به فرآیندهایی که در غیاب اکسیژن محلول توسط میکروارگانیسم ها اتفاق می افتد، فرآیندهای بی هوازی می گویند.
در روشهای بیولوژیکی تصفیه فاضلاب از این فرآیندها استفاده می شود.
روش UASB، UAFB ، نمونه هایی از روش های بی هوازی تصفیه فاضلاب هستند.
لازم به ذکر است که در سپتیک تانک ها به سبب عدم وجود اکسیژن محلول کافی فرآیند های بی هوازی بیولوژیکی غالب هستند .
ب : تصفیه خانه فاضلاب به روش های هوازی:
برخی از فرآیندهای بیولوژیکی در حضور اکسیژن محلول صورت می پذیرد که به آنها فرآیندهای هوازی و به روش هایی که از فرآیندهای هوازی در آنها استفاده می شود، روش های بیولوژیکی هوازی گفته می شود.
روش لجن فعال، لجن فعال به هوادهی گسترده، RBC، SBR، MBR نمونه هایی از روش های بیولوژیکی هوازی می باشند
ج : تصفیه فاضلاب به روش های شیمیایی:
به روش هایی که در آنها برای حذف آلاینده ها از مواد و واکنش های شیمیایی استفاده می شود، گفته می شود.
هوادهی، انعقاد و لخته سازی، تبادل یون، تنظیم pH جزء روش های شیمیایی محسوب می گردند.
تصفیه خانه فاضلاب صنعتی
فاضلاب صنعتی به آبی گفته می شود که در اثر مصارف گوناگون و ورود مواد خارجی کیفیت آن تغییر یافته و برای مصرف قبلی غیر قابل استفاده شده است.
فاضلاب صنعتی در اثر مصرف آب در فعالیتهای صنعتی و یا از منابع صنعتی و در طول مراحل مختلف تولید بوجود می آیند و بعضاً خطرناک ترین نوع فاضلابها را تشکیل می دهند.
پساب های صنعتی ممکن است شامل قسمت های زیر باشد:
- پساب های حاصل از شستوی ماشین آلات و مواد اولیه
- پساب های ناشی از روش های تولید محصواات صنعتی
- فاضلاب فعالیت پرسنل واحد صنعتی
تخلیه فاضلاب صنعتی به دلیل داشتن ترکیبات متنوع و آلاینده خطرات زیادی را برای محیط زیست و سلامت جامعه دارد. بنابراین تصفیه فاضلاب صنعتی و دفع بهداشتی آن به محیط زیست از اقدامات ضروری است که صاحبان صنایع بایستی انجام دهند.
تصفیه فاضلاب صنعتی و مراحل آن با توجه به کیفیت و کمیت فاضلاب صنعتی متفاوت می باشد ولی از آنجایی که این نوع فاضلاب ها دارای آلایندگی بالایی هستند، عموما از روش های شیمیایی و بیولوژیکی جهت تصفیه و بی خطر سازی آن استفاده می شود.
هزینه ساخت تصفیه خانه فاضلاب
هزینه تصفیه خانه به کیفیت و کمیت فاضلاب ورودی، مشخصات فاضلاب خروجی و میزان تصفیه، روش تصفیه فاضلاب، جنس و متریال مصرفی تصفیه خانه بستگی دارد.
در ظرفیت های پایین می توان تصفیه خانه فاضلاب را به صورت پکیج فلزی یا پلی اتیلن اجرا نمود. در ظرفیت های بالاتر از 300 متر مکعب در شبانه روز بهتر است که تصفیه خانه به صورت بتنی اجرا شود.
طراحی و اجرای تصفیه خانه فاضلاب
شرکت مهندسی پاکان پالایش البرز با بهره گیری از فناوری روز دنیا در زمینه علم مهندسی تصفیه فاضلاب و همچنین تجربۀ چندین ساله خود در زمینه طراحی، ساخت و اجرای تصفیه خانه فاضلاب در حال حاضر توانسته است با وجود بسترهای لازم از قبیل کارخانه مجهز و واحد های خدمات پس از فروش و خدمات فنی، به عنوان یکی از بزرگترین و کارآمدترین شرکت ها در زمینه مهندسی آب و فاضلاب در سطح کشور شناخته شود .
یکی از اهداف این شرکت طراحی و اجرای روش های نوین تصفیه فاضلاب برای انواع فاضلاب انسانی و صنعتی است به گونه ای که کمترین اثرات مخرب زیست محیطی را به همراه قابلیت اجرا از لحاظ فنی و اقتصادی را داشته باشد .
جهت کسب اطلاعات بیشتر و مشاوره رایگان در خصوص طراحی، اجرا و راه اندازی تصفیه خانه فاضلاب می توانید با کارشناسانَ این شرکت تماس حاصل نمایید .
☎ تلفن
02632714659
02632715944
📱 همراه
09128668994
09128668995