کلر عنصری است که در صنعت، مورد استفاده قرار می گیرد و در برخی از محصولات خانگی نیز یافت می شود. کلر گاهی به شکل گاز سمی وجود دارد. گاز کلر را می توان تحت فشار و سرما قرار داد، و آن را به شکل مایع درآورد تا قابلیت ذخیره و حمل پیدا کند.
وقتی کلر مایع آزاد می شود، به سرعت به گازی تبدیل می شود که نزدیک سطح زمین نشست می کند و سرعت انتشار بالایی دارد. گاز کلر را می توان با بوی تند و تحریک کننده آن تشخیص داد که مانند بوی سفید کننده است.
بوی شدید آن می تواند به افراد هشدار دهد که در معرض این گاز قرار گرفته اند. به نظر می رسد که گاز کلر به رنگ زرد-سبز است. کلر به خودی خود قابل اشتعال نیست، اما می تواند به صورت انفجاری واکنش نشان دهد و یا با سایر مواد شیمیایی مانند سقز و آمونیاک ترکیبات منفجره ایجاد کند.
كلر از كجا یافت می شود و چگونه از آن استفاده می شود
مهمترین کاربرد کلر به عنوان سفید کننده، در تولید کاغذ و پارچه است، اما در ساخت سموم دفع آفات (حشره کش ها)، لاستیک و حلال ها نیز مورد استفاده قرار می گیرد.
کلر برای از بین بردن باکتری های مضر در آب آشامیدنی و آب استخر نیز استفاده می شود. همچنین از کلر به عنوان بخشی از فرایند بهداشت، برای پسماند های صنعتی و فاضلاب استفاده می شود.
سفیدکننده ی کلر خانگی در صورت مخلوط شدن با کلر های خاص دیگر می تواند گاز کلر را آزاد کند. کلر در طول جنگ جهانی اول به عنوان یک سلاح جنگی و برای عامل خفگی (ریوی) استفاده می شد.
چطور ممکن است فردی به کلر آلوده شود
خطر آلوده شدن به کلر، بستگی به میزان نزدیکی افراد به محل انتشار کلر دارد. اگر گاز کلر در هوا آزاد شود، ممکن است فرد از طریق تماس پوستی یا تماس چشمی به این ماده آلوده شود.
همچنین ممکن است فرد در اثر تنفس هوای حاوی کلر نیز به این گاز آلوده شود. اگر مایع کلر در آب آزاد شود، ممکن است فرد با لمس کردن یا نوشیدن آب حاوی کلر به این ماده آلوده شود.
در صورت تماس مایع کلر با غذا، ممکن است فرد با خوردن این غذا به ماده ی کلر آلوده شود. گاز کلر از هوا سنگین تر است، بنابراین در ارتفاع پایین و نزدیکی سطح زمین نشست می کند.
کلر چگونه کار می کند
میزان مسمومیت ناشی از کلر به میزان کلری که فرد در معرض آن قرار گرفته، نحوه ی آلوده شدن به این ماده و مدت زمان مواجهه با کلر بستگی دارد.
وقتی گاز کلر با بافت های مرطوب بدن مانند چشم، گلو و ریه ها تماس پیدا می کند، اسیدی تولید می کند که می تواند به این بافت ها آسیب برساند.
علائم و نشانه های فوری آلوده شدن به کلر
در حین یا بلافاصله پس از قرار گرفتن در معرض غلظت های خطرناک کلر، علائم و نشانه های ذکر شده در زیر ایجاد می شود:
- تاری دید
- در صورت قرار گرفتن در معرض گاز، درد سوزناک، قرمزی و تاول های پوستی و در صورت قرار گرفتن در معرض کلر مایع، آسیب های پوستی مشابه سرما زدگی می تواند رخ دهد
- احساس سوزش در بینی، گلو و چشم ها
- سرفه
- تنگی قفسه سینه
- دشواری در تنفس یا تنگی نفس
در صورت استنشاق غلظت زیاد گاز کلر، این علائم بلافاصله ظاهر می شوند و یا در صورت استنشاق غلظت پایین گاز کلر، ممکن است این علائم با تاخیر ایجاد شوند.
- تجمع مایع در ریه ها (ادم ریوی) که ممکن است چند ساعت با تاخیر رخ دهد
- تهوع و استفراغ
- آب ریزش چشمی
- خس خس کردن هنگام تنفس
بروز این علائم یا نشانه ها لزوما به معنای قرار گرفتن فرد در معرض کلر نیست.
اثرات طولانی مدت کلر بر سلامتی چیست
تنفس در غلظت های بالای کلر می تواند عوارض طولانی مدتی بر سلامتی داشته باشد. به احتمال زیاد این عوارض در افرادی مشاهده می شود که به دنبال قرار گرفتن در معرض این ماده، دچار مشکلات شدید مانند تجمع مایع در ریه ها (ادم ریوی) شده اند.
آیا کرونا از طریق غذا یا آب منتقل می شود؟
انتقال کرونا از آب و غذا
چگونه فرد می تواند از خود محافظت کند و اگر فردی در معرض کلر قرار بگیرد چه کاری باید انجام دهد
- بلافاصله محلی که کلر در آن آزاد شده است را ترک کنید و به هوای تازه برسید.
- انتقال سریع به منطقه ای که هوای تازه در آن وجود دارد در کاهش آلوده شدن به کلر بسیار موثر است.
- اگر انتشار کلر در فضای باز بود، از محلی که کلر آزاد شده دور شوید.
- به بالاترین سطح از زمین بروید، چرا که کلر از هوا سنگین تر است و در مناطق کم ارتفاع نشست می کند.
- اگر انتشار کلر در داخل مکان سر بسته رخ داد، از ساختمان خارج شوید.
- اگر فکر می کنید که به این ماده آلوده شده اید، لباس های خود را بیرون آورده، به سرعت تمام بدن خود را با آب و صابون بشویید و در اسرع وقت به مراقبت های فوری پزشکی مراجعه کنید.
بیرون آوردن و دور انداختن لباس ها:
- به سرعت لباسی را که کلر مایع روی آن ریخته است را در بیاورید.
- هر لباسی که باید از روی سر کشیده شود تا بیرون بیاید، حتما پاره کنید و از بدن خود بیرون بیاورید و آن را روی سر و صورت خود نکشید.
- در صورت امکان، لباس را در یک کیسه پلاستیکی گذاشته و کیسه را محکم ببندید.
- کیسه پلاستیکی اول را در کیسه پلاستیکی دیگری قرار داده و آن را نیز ببندید.
- حذف و مهر و موم کردن لباس های آلوده به این روش، شما و سایر افراد را در برابر آلوده شدن به هر گونه مواد شیمیایی محافظت می کند.
- اگر لباس های خود را در کیسه های پلاستیکی قرار داده اید، برای معدوم کردن آنها این مساله را به مرکز بهداشت محلی و یا پرسنل اورژانس اطلاع دهید.
- از سر به نیست کردن این کیسه ها به تنهایی جدا خودداری کنید.
- اگر در حال کمک به فردی هستید که لباس های آلوده ی خود را بیرون بیاورد، سعی کنید از دست زدن به مناطق آلوده ی روی لباس خودداری کنید و لباس را سریعا از بدن فرد بیرون بیاورید.
شستن بدن:
- در سریع ترین زمان ممکن، کل بدن خود را با مقدار زیادی آب و صابون بشویید.
- شستشو با آب و صابون به محافظت از فرد در برابر آلودگی شدید به مواد شیمیایی موجود بر روی بدن کمک می کند.
- اگر چشم شما می سوزد یا بینایی شما تار شده است، به مدت ۱۰ الی ۱۵ دقیقه چشم های خود را با آب ساده بشویید.
- اگر از لنز چشمی استفاده می کنید، آنها را قبل از شستشوی چشم برداشته و با لباس آلوده در کیسه ها قرار دهید.
- هرگز دوباره از این لنزها استفاده نکنید.
- حتی اگر لنز های شما یکبار مصرف هم نباشد، باز هم باید آنها را دور بیندازید.
- اگر از عینک استفاده می کنید، آنها را با آب و صابون بشویید.
- بعد از شستن عینک می توانید دوباره از آن استفاده کنید.
فوریت های پزشکی
- اگر کلر را قورت داده اید (خورده اید)، در خود حالت تهوع ایجاد نکنید و مایعات نیز ننوشید.
- فورا به دنبال مراقبت های پزشکی باشید.
- بلافاصله با اورژانس تماس بگیرید و توضیح دهید که چه اتفاقی افتاده است تا سریعا به شما کمک شود.