کلیه پروسه های تصفیه فاضلاب که دارای سیستم های هوادهی عمقی می باشند به منظور ایجاد حباب های متحدالشکل و اکسیژن رسانی متناسب به تمامی نقاط مخازن هوادهی فاضلاب از تجهیزات حباب ساز بنام دیفیوزر استفاده می نمایند . دیفیوزرها بسته به کاربردهای متفاوت اشکال متفاوتی دارند برخی از این اشکال به شرح ذیل می باشند .
دیفیوزرهای حباب درشت حباب های درشت هوا Difuser
دیفیوزرهای حباب ریز حباب هوا Difuser زیبا
دیفیوزرهای حباب ریز مطبق ( برجی)
دیفیوزرهای حباب ریز ممبرانی Fine Bubble Memberan Difuser
اساس کار در تصفیه شیمیایی کاربرد مواد شیمیایی در تصفیه ی فاضلاب قرار دارد . در تصفیه خانه های فاضلاب مواد شیمیایی مانند کلرو فریک و انواع مختلف پلیمر ها را برای تاثیر گذاردن روی مواد خارجی نامحلول و کلوییدی و یا مواد محلول در فاضلاب بکار می رود . بچز این از مواد شیمیایی مانند کلرو برای گندزدایی فاضلاب و کشتن میکروب های موجود در فاضلاب و نیز برای کاهش بو در تصفیه خانه های فاضلاب استفاده می شود .
روش های تصفیه شیمیایی بجز موارد یاد شده در تصفیه خانه های فاضلاب شهری مورد استفاده قرار می گیرد و این روش ها بیشتر در تصفیه فاضلاب های صنعتی بکار می روند . اما به علت استفاده روز افزون از مواد شیمیایی در زندگی روز مره و ورود این مواد به فاضلاب های شهری مساله تصفیه شیمیایی در تصفیه خانه های فاضلاب شهری ( فاضلاب انسانی ) نیز کم کم مورد توجه قرار می گیرد .
آشغالگیرها در تصفیه فاضلاب از نظر فواصل میله ها به دو دسته آشغالگیر درشت (Coarse Screen) و آشغاگیر ریزFine) (Screen تقسیم میشود . آشغالگیرهای درشت ممکن است به صورت میله ای Rckes Screen یا Bar Screen باشد . آشغالگیرها ی درشت دارای فواصل ۷۰ تا۴۰ وگاهی ۱۰۰ میلیمتر بوده و در آشغالگیرهای ریز این فاصله ۲۰ تا ۱۰ و بندرت ۴۰ میلیمتر است . گاهی اوقات در مسیر جریان فاضلاب به تصفیه خانه ترجیحا از دو ردیف آشغالگیر که اولی با فواصل میله ای زیاد و دومی با فواصل میله ای کم است .
آشغالگیر میله ای
تا حجم کاری تصفیه فاضلاب ۱۰۰۰ متر مکعب در روز فاضلاب یا پساب بهتر است از آشغالگیر میله ای ساده که با دست نمی توانند تمیز شوند استفاده نمود . این آشغالگیرها را به صورت مورب که با افق زاویه ۴۵ تا۶۰ درجه تشکیل داده در کانال ورودی فاضلاب قرار می دهند . در تصفیه خانه های بزرگ فاضلاب برای جلوگیری از احتمال آلودگی محیط و مشکلاتی که پاک کردن مکانیکی و اتوماتیک استفاده میشود . در این صورت وسیله ای مانند شانه گاه گاه ضمن حرکت از فواصل میله ای آشغالگیر مواد موجود روی میله را به محل جمع آوری آشغالها انتقال میدهند .
اولین قدم در تصفیه فاضلاب ،جدا سازی یا کم کردن ذره های جامد درشت است. روش متداول گذارندن فاضلاب خام از شبکه آشغالگیرهای میله ای وتوری است.
آشغالگیر
آشغالگیر اولین واحد عملیاتی در تصفیه خانه فاضلاب بوده و در واقع دستگاهی با روزنه های عموماً هم اندازه است که برای نگهداری مواد جامد معلق درشت موجود در فاضلاب مورد استفاده قرار می گیرد. جامدات درشت شامل تکه های چوب،تکه های پارچه، تخته ها و دیگر اجسام بزرگی است که به درون سیستم جمع آوری فاضلاب راه یافته اند. از آن جایی که هدف اصلی از نصب آشغالگیرها، حفاظت پمپ ها و دیگر تجهیزات مکانیکی تصفیه خانه همراه با جلوگیری از گرفتگی شیرآلات و سایر واحدهای تصفیه خانه فاضلاب است، آشغالگیری معمولا نخستین عملیات انجام شده بر روی فاضلاب ورودی به شمار می رود .
آشغالگیر ها شبکه های فلزی هستند که از تعداد میله یا تسمه موازی یکدیگر با فواصل معین در یک قاب با ابعاد مختلف قرار گرفته اند .
آشغالگیر ها از نظر فواصل بین میله ها به دو دسته آشغالگیر درشت و آشغالگیر ریز تقسیم بندی می شوند .
بین میله های آشغالگیرهای میله ای معمولاٌ 15mm(5/8in) یابیشتر فاصله است .آشغالگیرهای توری چشمه هایی کوچکتر از 15mm(in8/5) دارند و معمولاٌ در تصفیه خانه های فاضلاب کوچک که ذره های جامد کوچکتر را از فاضلاب ورودی جدا میکند مورد استفاده قرار میگیرند .
تصفیه بی هوازی با فرآیند لایه لجن بی هوازی با جریان رو به بالا
Upflow Anaerobic sludge-Blanket process
در روش تصفیه فاضلاب با راکتور بی هوازی UASB از فعالیت باکتریها صحبت خواهد شد به اکسیژن محلول نیاز ندارند بلکه حضور اکسیژن ازاد و محلول برای فعالیت انها زیان آور است. این باکتریها با تبدیل موادآلی و آلوده کننده فاضلاب به گازمتان که قابل مصرف در تولید انرژیست ،نه تنها به انرژی برای فعالیتهای خود در تصفیه فاضلاب نیازندارد بلکه با تولید متان قادر به تولید مقادیر قابل توجیهی انرژی نیز هستند.
راکتور بی هوازی UASB
بعلاوه یکی از مشکلات روشهای تصفیه فاضلاب نظیر تصفیه فاضلاب با لجن فعال پیدایش مقدارقابل توجهی لجن زاید است که جمع اوری وتصفیه ودفع آن هزینه های زیاری دربردارد،درحالیکه درروش راکتور بی هوازی UASB علاوه بر اینکه میزان لجن های زاید تولیدی ناچیز است، لجن ها از دفع به تصفیه خاصی نیاز ندارند .
در تصفیه فاضلاب به روش راکتور بی هوازی UASB مانند سپتیک تانک یک روش بی هوازی تصفیه فاضلاب می باشد که دراثر کاتابولیسم باکتری ها با بکار بردن مواد آلی برای تولید انرژی حیاتی مقدار قابل توجهی متان بعنوان محصول نهایی فعالیت خود تولید می نمایند .معمولا 80درصد مواد آلی برحسب CODاز فاضلاب به متان تبدیل خواهد شد .معمولا ازتبدیل هر کیلو CODدر روز حدود 800گرم متان حاصل می شود. انرزی حاصل از تبدیل مواد آلی معادل 98/2کیلو کالری در تبدیل هر گرم CODدر روز است که باتوجه به 800گرم متان تولیدی انرژی تبدیل هر کیلوCODحدود 2400کیلوکالری یا معادل 117وات خواهد شد.اگر انرژی استحصالی از تبدیل هر کیلو مواد آلی 3/0باشد ،ازتبدیل هر کیلوCODحدود35وات انرژی الکتریکی بدست می آید.
در روش راکتور بی هوازی UASB فاضلاب انرژی مفیداستحصالی تبدیل هر کیلو CODدرروز حدود35وات است ،درحالیکه درروش تصفیه بیولوژیکی فاضلاب با لجن فعال (هوازی ) برای تبدیل هرکیلو CODبه مقدار انرزی نیاز داریم .
همانطور که میدانیم روش تصفیه فاضلاب در لاگون بی هوازی تواٌم با لاگوههای دوزیستی وتکمیل خود نوعی تصفیه بی هوازی است، منتفی درروش استحصال متان حاصل از تبدیل مواد آلی امکان پذیر نیست. مضافاٌ روش لاگونی به زمین خیلی زیادی نیاز دارد ، این در حالیست که در روش UASBبرای تصفیه فاضلاب نیاز به زمین بسیار ناچیز است وهمانطور که گفته شد لجن های زاید ان قبل هزدفع به تصفیه خاص محتاج نیست.
از فرایندهای تصفیه فاضلاب هوازی رشد چسبنده IFAS (متصل) ،بطور معمولی جهت جدا سازی آلی موجود درفاضلاب ونیز به منظور نیتریفیکاسیون (تبدیل آمونیوم به نیترات) در تصفیه فاضلاب استفاده میشود .فرایند های رشد چسبیده عبارت اند از:صافی چکنده ، صافی های پربار(Roughing filter) ،تماس دهنده بیولوژیکی دوار(RBC)و تصفیه هوازی با رشد چسبنده IFAS ، راکترونیتریفتکاسیون لایه ثابت.
در فرایندهای تصفیه فاضلاب بیولوژیکی لایه ثابت ،میکروارگانیسم ها به یک محیط جامد می چسبند ودر انجا غلظت های بالای میکروبی را تشکیل میدهند .مواد تشکیل دهنده بسترشامل گراول ،سنگ ریزه ،پلاستیک ،ماسه یا ذرات کربن فعال است.
رشد چسبنده IFAS
دو فاکتور مهم تاًثیر گذار بر تصفیه فاضلاب رشد میکروبی روی محیط حمایت کننده عبارتند از : نرخ جریان فاضلاب ونیز اندازه وشکل هندسی قطعات تشکیل دهنده بسترصافی .
مهم ترین مزایای فرآیند های بیوفیلم ثابت (لایه بیولوژیکی ثابت)عبارتند از :
-فراهم بودن امکان رشد میکروارگانیسم ها با سرعت های ویژه رشدنسبتاًپایین (نظیرمتانوژنزها)
-پایین تربودن حساسیت انها دربرابر بارگذاری های متغیر یا متناوب
-مناسب بودن انهابرای راکتورهای بااندازه کوچک.
تصفیه فاضلاب به روش لجن فعال به روش رشد چسبیده با بستر های ثابت IFAS
با این تفاوت که در این روش از یکسری پکینگ مدیا جهت افزایش سطح میکروارگانیسم ها استفاده می گردد .
این نوع از روش تصفیه فاضلاب مقاومت بالایی در برابر شوک های ناشی از افزایش مواد آلی و بیولوژیکی فاضلاب ورودی دارد .
زمان ماند در رتصفیه هوازی با رشد چسبنده حدود 6-4 ساعت است و میانگین کاهش BOD و COD در این روش 95 % می باشد .
سیستم تصفیه فاضلاب به روش رشد چسبنده IFAS نسبت به دیگر روشهای متعارف تصفیه فاضلاب به فضای کمتری نیاز دارد و راهبری و نگهداری تصفیه خانه فاضلاب آن نیز به مراتب آسان تر می باشد .
فرآیند هوادهی،گسترده تصفیه فاضلاب مشابه فرآیند جریان پیستونی متعارف است، با این تفاوت تقویم فرآیند هوادهی ،گسترده تصفیه فاضلاب ها فاز تنفس آندوژنوز (خود تخریبی) از منحنی باکتریایی بهره برداری می شود تقویم نیازمند بارگذاری آلی کمتر و زمان هوادهی فاضلاب طولانی تر است.
از آنجاییکه میزان بار حجمی ها این روش از تصفیه فاضلاب بسیار کم است بنابراین مواد آلی فاضلاب به صورت کاملتری علاقه استفاده میکروارگانیسم ها قرار می گیرد و چون توده های بیولوژیکی زمان نسبتا بالایی ها تمای با اکسیژن هستند لذا لجن مازاد بسیار ناچیز خواهد دفعی بود.
تصفیه فاضلاب به روش هوادهی گسترده EAAs
زمان ماند هیدرولیکی ها روش تصفیه فاضلاب هوادهی گسترده 36-18 ساعت و سن لجن نیز در این روش 30-20 روز می باشد.
ها تصفیه فاضلاب به روش هوادهی گسترده معمولا تمام لجن فعال حوضچه نشینی نهایی به حوض هوادهی برگشت داده می شود و وبلاگ اگر راهبری و نگهداری تصفیه خانه فاضلاب به درستی انجام گیرد علاوه بر تولید فاضلاب تصفیه شده ای با خروجی مناسب، فاضلابی بدون بو و اشکالی را تولید می نماید.
از روش هوادهی گسترده جهت تصفیه فاضلاب اجتماعات کوچک و کم جمعیت استفاده می گردد.
ها روش تصفیه فاضلاب با هوادهی گسترده به دلیل بالا بودن زمان هوادهی فاضلاب ، مرحله ته نشینی اولیه حذف می گردد.
چون تصفیه خانه های نظیر سپتیک تانک و ایمهاف تانک نمی توانند بیش از 25 % آلودگی های فاضلاب بر حسب BOD حذف نمایند ، به علاوه تخلیه این تانکها هر 12-6 ماه یکبار مشکلاتی از نظر آلودگی محیط ذر بر دارد و دفع فاضلابی با کاهش 25 %آلودگی در اغلب کشورهای خارج از استاندارد های محیط زیست می باشد .
متخصصین بر آن شدند برای تصفیه فاضلاب اجتماعات کوچکتر روشهای تصفیه ای که قادر به حذف 90% یا بیشتر از آلودگی های فاضلاب باشد ابداع نماید .
مبنای طراحی و بهره برداری از این واحد های کوچک تصفیه فاضلاب روش تصفیه بیولوژیکی فاضلاب با لجن فعال ، به طریقه هوادهی گسترده و هوادهی با رشد چسبنده است ، زیرا در این روش ها تولید لجن اضافی اولا به حداقل ممکنه برسد ، ثانیا به علت اکسیده شدن کامل تشکیل دهنده های لجن دفع آن مشکلات چندانی نخواهد داشت .
پکیج های تصفیه فاضلاب از واحد های زیر تشکیل شده است :
بدنه این واحد ها می تواند فایبر گلاس ، فلزی ، یا هر ماده دیگر ساخته می شوند . این واحد های فشرده تصفیه فاضلاب اغلب بدون بو ، ایجاد سرو صدا کار کرده و راندمان تصفیه فاضلاب آنها با بهترین روشهای تصفیه فاضلاب از نظر کاهش BOD مطابقت دارد .
همان طور در مطالب قبل در مورد تصفیه فاضلاب به روش لجن فعال توضیح داده شده ، مشخص گردید که هوادهی یکی از مراحل اصلی تصفیه فاضلاب می باشد که در این قسمت به تو ضیحاتی در مورد هوادهی در فاضلاب می پردازیم :
هوادهی در تصفیه فاضلاب
هوادهی لجن فعال
سرعتی که با آن اکسیژن توسط میکروارگانیسم ها به مصرف می رسد در راکتورهای بیولوژیکی به نام سرعت مصرف اکسیژن نامیده می شود .
برای فرآیند لجن فعال سرعت مصرف اکسیژن همیشه از سرعت جایگزینی طبیعی آن بیشتر است ؛ و از این رو برای افزودن اکسیژن وسایل مصنوعی مورد نیاز است . به استثناء سیستم اکسیژن خالص ، اکسیژن در اثر هوادهی مایع مخلوط در راکتور بیولوژیکی تامین می شود .
سرعت مصرف اکسیژن تابعی از خواص فاضلاب و راکتور است . تصفیه فاضلاب شهری به کمک هوادهی ممتد (هوادهی گسترده ) معمولا منجر به سرعت مصرف اکسیژن با رقمی معادل 10mg/l/h است . در حالیکه برای تصفیه فاضلاب به کمک فرآیند های متعارف لجن ، سرعت مصرف اکسیژن به حدود 30mg/l/h و تا 100mg/l/h در فرآیندهای سریع می رسد .
تکنیک های هوادی عبارتند از : پخش کننده های هوا (دیفیوزر ) برای تزریق هوای فشرده به درون راکتور بیولوژیکی و یا استفاده از هم زن های مکانیکی برای اختلاط شدید جهت توزیع هوا در مایع .
استفاده از روش دیفیوزری در سیستم های جریان پیستونی و هواده های مکانیکی در سیستم های اختلاط کامل متداول است .
هوادهی در تصفیه فاضلاب
دیفیوزرهای هوا
دیفیوزر های هوادهی انواع مختلفی داشته و به انواع حباب ریز ، متوسط و حباب درشت تقسیم بندی می شود . نوع حباب ریز ، حباب هایی به قطر تقریبی 2-2.5 میلیمتر به وجود می آورند . در حالی که دیفیوزر های درشت حباب ، حباب های مکتر ولی درشتر ( تاقطر 25 میلیمتر ) تولید می نماید. هر دو نوع دیفیوزر دارای مزایا و معایبی هستند . از لحاظ انتقال اکسیژن ، نوع حباب ریز به دلیل ایجاد مساحت بیشتری در واحد حجم هوا دارای راندمان بهتری هستند . با این وجود افت انرژی دراثر عبور هوا از روزنه های کوچک و فشار بیشتر هوا نهایتا مقدار انرژی بیشتری را ایجاب می کند .
به علاوه به منظور جلوگیری از گرفتگی سوراخ های ریز دیفیوزر ، استفاده از فیلتر های مناسب ضروری است . دیفیوزر حباب درشت ، هزینه حفظ و نگهداری و افت فشار کمتری داشته ولی بازده اکسیژن آنها ضعیف است .
هوادهای مکانیکی
هواده های مکانیکی در سطح مشترک میان مایع و هوا ایجاد آشفتگی هوا را به داخل مایع می آورد . استفاده از واحد های کوچک تر با سرعت بیشتر در سیستم های تصفیه فاضلاب به روش هوادهی ممتد (گسترده ) متداول است ، در حالیکه واحدهای با سرعت کمتر تنها در سیستم های متعارف لجن فعال مورد استفاده قرار می گیرند . از هواده های برسی برای انجام هوادهی و حرکت فاضلاب در کانال اکسیداسیون فرآیند لجن فعال استفاده می شود . متوسط عمق تانک هوادهی در حدود 4 متر است .
اساس کار این چربی گیر ها بر اساس تفاوت در نیروی وزن بین فاز مایع – مایع و مایع – جامد می باشد و از این رو به عنوان جداکننده های گرانشی (چربی گیر های ثقلی ) نامیده می شوند .
در این نوع از چربی گیر ها از یکسری صفحات مورب به منظور افزایش سطح و همچنین افزایش راندمان جداسازی استفاده می گردد . که این صفحات با زاویه 60-45 درجه و با فواصل 3-1.5 سانتی متری در داخل مخزن چربی گیر تعبیه گردیده است .
جنس این صفحات چربی گیر با توجه به مشخصات پساب ورودی پلاستیک و یا فولاد ضد زنگ می باشد .
برای حذف چربی ، روغن و جدا نمودن بعضی مواد معلق سبک از فاضلاب و یا پساب مخصوصا در تاسیسات بزرگ تصفیه فاضلاب یا پساب از حوض چربی گیری یا حوض شناورسازی استفاده می نمایند .
اساس کار اکثر چربی گیرها شناور سازی (Flotation )میباشد. شناورسازی عملیاتی استکه برای جدا سازی ذرات جامد یا مایع از یک فاز مایع بکار می رود . مواد قابل شناوری ( به طور عمده روغن های امولسیونی و مواد آلی ) در طراحی تجهیزات تصفیه مقدماتی در صنعت نسبت به مواد قابل ته نشینی از اهمیت بیشتری برخوردار می باشند.
RBC مثالی دیگر از بیوراکتورهای لایه ثابت تصفیه فاضلاب است . این فرآیند در آغاز قرن بیستم در کشور آلمان معرفی گردید . این سیستم تصفیه فاضلاب دارای یکسری دیسک های دوار واقع بر روی یک شافت افقی است که به کندی در فاضلاب می چرخد . جنس صفحات مدور این سیستم تصفیه فاضلاب پلی استیرن و یا وینیل کلراید می باشند .
دیسک های بیولوژیکی از تعداد صفحات پلاستیکی دایره ای شکل با فواصل کم و قابل قبول گردش حول محوری که مرکز دایره را قطع می کنند تشکیل یافته است .
تماس دهنده های بیولوژیکی دوارRBC
نوع دیگری از بسترهای باکتری برای تصفیه بیولوژیکی فاضلاب است . در حین کار همواره 40 % سطح دیسک ها در داخل فاضلاب غوطه ور است ، و توده های بیولوژیکی روی صفحات دایره ای فوق الذکر بوجود می آید تماس توده های بیولوژِکی با هوا زمانیکه سطوح مستغرق دیسکها جابجا می گردد، انجام می شود .
مواجهه مواد آلی موجود در فاضلاب با اکسیژن موجود در هوا شبیه ریزش فاضلاب توسط توزیع کننده دوار در صافی چکنهده بر روی محیط صافی است.
در سیستمRBC جامدات ته نشین شده در زلال ساز نهایی به ورودی فاضلاب به واحد ته نشینی اولیه برگشتت داده می شود تا همراه جامدات فاضلاب خام ته نشین شوند . بنابراین دفع لجن تنها از واحد ته نشینی اولیه تصفیه فاضلاب انجام می پذیرد . از آنجایی که جریان برگشتی سبب بهبود عملکرد فرآیند نمی شود ، لذا جریان برگشتی به منظور بازگردش فاضلاب در میان واحد هایRBC طراحی نمی شود .
مهمترین مزایای این سیستم تصفیه فاضلاب شامل زمان ماند کوتاه ، هزینه های بهره برداری و نگهداری تصفیه خانه پایین و تولید لجنی با کیفیت مطلوب آبگیری و ته نشینی خوب است .
بیوفیلم RBC دارای ضخامت حدود 4-1 میلیمتر است که مسئول حذف BOD است .
بیو فیلم سطح RBC تشکیل دو ناحیه بیهوازی و هوازی را می دهد .
1- ناحیه بی هوازی : که لایه داخلی بوده و در آنها باکتری های تخمیری محصولات نهای (اسیدهای آلی – الکل ها ) مورد استفاده توسط باکتریهای احیاء کننده سولفات را فراهم می کنند .
2- ناحیه هوازی : لایه بیرونی بوده که در آن سولفید هیدروژن تولیدی توسط باکتریهای احیاء کننده سولفات در ناحیه بی هوازی ، به منطقه هوازی منتشر شده و به سادگی توسط بگژیاتوا به عنوان دهنده الکترون مورد استفاده قرار می گیرد . H2S نیز بدین ترتیب به سولفور عنصری اکسید می شود .
تصفیه بیولوژیکی فاضلاب با لجن فعال نیز نوعی تصفیه بیولوژیکی تصفیه فاضلاب است . در این روش از توده های بیولوژیک که به صورت ذرات معلق که دائما در محیط تصفیه فاضلاب در گردش هستند استفاده می شود . تصفیه فاضلاب با لجن فعال قادر است فاضلاب یا پسای تصفیه شده ای در حد آب آشامیدنی تولید نماید .
تصفیه بیولوژیکی فاضلاب با لجن فعال
روش تصفیه بیولوژیکی فاضلاب با لجن فعال روشی است کاملا هوازی زیرا توده های بیولوژیکی که با فاضلاب مخلوط می شوند در حوض هوادهی فاضلاب در تماس دائم با اکسیژن قرار می گیرند ، و در تصفیه بیولوژیکی فاضلاب با لجن فعال چون مواد آلی فاضلاب در واحد تصفیه زیستی فاضلاب در تماس با اکسیژن هستند لذا حتی در حوضچه های ته نشینی بعد از تصفیه اکسیژن محلول وجود ندارد و یا بسیار اندک است احتمال گندیدگی و فساد و در نتیجه پیدایش توده های نامطبوع وجود نخواهد داشت .
اگر فاضلاب شهری اکسیژن تزریق شود تجزیه مواد آلی انجام خواهد شد . در تصفیه بیولوژیکی فاضلاب با لجن فعال اگر اکسیداسیون مواد آلی فاضلاب بخواهد فقط از طریق تزریق اکسیژن عملی شود به 20 روز وقت نیاز خواهد داشت و در حالیکه در تصفیه بیولوژیکی فاضلاب با لجن فعال اگر در فاضلاب هوادهی شده توده های بیولوژیکی موجود باشد ، این عمل در عرض چند ساعت صورت خواهد گرفت ، در حقیقت اختلاط لجن فعال با فاضلاب و هوادهی فاضلاب ، منجر به دو عمل مهم زیر می گردد :
اکسیداسیون سریع مواد آلی فاضلاب
انعقاد مواد معلق ریز و کلوئیدی به صورتیکه که به سرعت قابل ته نشین شدن هستند .
در تصفیه بیولوژیکی فاضلاب با لجن فعال ، وقتی فاضلابی که اعمال فوق در آن انجام شده مدتی به حال خود رها شود مواد منعقد کننده آن که چیزی جز توده های باکتری نیستند از آن جدا شده و برای ادامه تصفیه لازم است قسمتی یا حتی تمامی آنرا به عنوان لجن فعال برگشتی به حوض هوادهی فاضلاب انتقال دهیم به طور کلی تصفیه زیستی با لجن فعال شامل مراحل زیر است :
فاضلاب ته نشین شده د رحوض اولیه را که قسمتی از مواد معلق خود را از دست داده به واحد تصفیه زیستی فاضلاب انتقال دهیم .
قسمت و یا تمامی لجن فعال یا توده های باکتری ته نشین شده در حوض هوادهی فاضلاب برگشت دهیم .
مخلوط فاضلاب و لجن فعال برگشتی را در حوض هوادهی فاضلاب به طور دائم به هم زده تا توده های باکتری در آن ته نشین شود .
مخلوط فاضلاب و لجن فعال حوض هوادهی فاضلاب را به حوض ته نشینی نهای انتقال می دهیم تا توده های باکتری در آن ته نشین شود .
فاضلاب ته نشین شده در حوض نهایی را پس از گندزدایی فاضلاب دفع نموده یا در مصارف مختلف بکار می بریم .
قسمت و یا تمامی لجن فعال ته نشین شده در حوض نهایی را به حوض هوادهی فاضلاب برمی گردانیم .
راکتور ناپیوسته متوالی (SBR ) یک سیستم تصفیه لجن فعال فاضلاب تغذیه و تخلیه است . فرآیند های واحد دخیل در تصفیه فاضلاب به روش SBR و سیستم متعارف لجن فعال مشابه هستند . در هر دو سیستم ، هوادهی فاضلاب و ته نشینی / زلال سازی انجام می شود ، اما با این تفاوت که در تصفیه خانه های متعارف تصفیه فاضلاب ، فرآیند ها بطور همزمان در مخازن جداگانه انجام می شوند ، در حالی که در عملیات SBR تصفیه فاضلاب فرآیندها بطور متوالی در یک مخزن انجام می گیرند .
راکتور ناپیوسته متوالی SBR
تصفیه فاضلاب به روش SBR از پنج مرحله تشکیل شده است که شامل :
1- تغذیه
2- واکنش (هوادهی )
3- ته نشینی (رسوب گذاری / زلال سازی )
4- تخلیه (حذف مکانیکی آب از جامد )
5- سکون
در عملیات SBR تصفیه فاضلاب دور ریزی لجن معمولا در حین مراحل ته نشینی یا سکون رخ می دهد . یک ویژگی مهم سیستم راکتور های ناپیوسته متوالی SBR این است که نیاز به سیستم برگشت لجن فعال ندارد .
از آنجا که هر دو مرحله هوادهی فاضلاب و ته نشینی در یک محفظه اتفاق می افتد ، در مرحله واکنش هیچ لجنی از دست نمی رود و نیازی نیست که هیچ لجنی از زلال ساز برگشت داده شود تا مقدار لجن داخل محفظه هوادهی فاضلاب را ثابت نگه دارد .
متوسط زمان ماند (کلیه مراحل ) در تصفیه فاضلاب به روش sbr حدود 100 دقیقه است .
همه فاضلاب هایی که عموما در تصفیه خانه های متعارف لجن فعال تصفیه می شوند ، را می توان با سیستم های راکتورهای ناپیوسته متوالی SBR نیز تصفیه کرد .
